Literature – Antonis Sourounis

“Ύδωρ! Νηρόν ύδωρ!”

Έτσι φώναζαν οι νερουλάδες των ελληνιστικών χρόνων, διαλαλώντας τη φρεσκάδα της υγρής πραμάτειας που κουβαλούσαν μέσα στις πήλινες υδρίες τους. Αργότερα, στα βυζαντινά χρόνια, το φρέσκο νερό έγινε "ύδωρ νεαρόν”, μέχρι που χάθηκε πρώτα το "α” από το "νεαρόν” κι έπειτα έφυγε και το "ύδωρ” και αποκτήσαμε το “νερό” μας.
Απόρησα όταν διάβασα στην εισαγωγή του βιβλίου αυτή την πρόταση, όχι τόσο για την προέλευση της λέξης "νερό”, που συναντούσα τη ρίζα της για πρώτη φορά, όσο για την τρυφερότητα με την οποία αναφερόταν σ’ αυτήν ο συγγραφέας. Σε μια εποχή που οι άνθρωποι πεινάνε, που κατακλύζονται από λιμούς, καταποντισμούς, που μετακινούνται από τη μια χώρα στην άλλη, από τη μια ήπειρο στην άλλη, που τους εκμεταλλεύονται οι επιτήδειοι, που απολύονται από τις δουλειές τους κατά χιλιάδες, που σκαλίζουν τα σκουπίδια των μεγαλουπόλεων για να φάνε, που αγοράζουν ψωμί προηγούμενης μέρας επειδή είναι φτηνό, που απόφοιτοι πανεπιστημίων παρακαλάν για δουλειές του ποδαριού, που το δημόσιο χρήμα και η γη αρπάζεται από κείνους που έχουν επιλεγεί να τα φυλάνε, που δημοτικοί μας άρχοντες ξηλώνουν τα πάρκα για να τα κάνουν πάρκιν και μεταφέρουν τα αιωνόβια δέντρα από τις γειτονιές σε μέρη πιο "ευάερα κι ευήλια”, που αγρότες της Κρήτης διεκδικώντας το δίκιο τους αποβιβάζονται με τρακτέρ ξημερώματα από τα πλοία για ν’ αντιμετωπίσουν τα τανκς … Σε μια τέτοια εποχή λοιπόν, "Το νερό στη Γη βρίσκεται αδιάκοπα σε κίνηση, ταξιδεύοντας πάνω ή κάτω από την επιφάνεια, αλλάζοντας συνεχώς καταστάσεις και ταμιευτήρες".

Αντώνης Σουρούνης, "Νύχτες με ουρά”, Κέδρος: Αθήνα 2010, σσ. 128-129.

Syntax – Indirect Speech

Indirect (or Reported) Speech is used to report what someone has said indirectly. For example: Η Ελένη μου είπε πως θα πάει στο Λονδίνο αύριο.
By changing the direct into indirect speech some alterations should be made:
A) Tenses:
a) We can either use the same tense as the speaker in the direct speech
b) or we can make the following changes:
i) Present Tense to Past Continuous
ii) Future to Θα + Future (Present Conditional)
iii) Past and Present Perfect to Past Perfect
B) The Pronouns usually are changed.
C) Time words
i) σήμερα stays σήμερα or changes to χθες or εκείνη τη μέρα.
ii) αύριο stays αύριο or changes to αύριο or την επόμενη μέρα.
iii) τώρα stays τώρα or changes to εκείνη τη στιγμή, εκείνη την ώρα, αμέσως.
iv) εδώ stays εδώ or changes to εκεί
D) Sentences
i) if the reported verb is one of the following (λέω, ισχυρίζομαι, δηλώνω, νομίζω, πιστεύω, υποθέτω, διαπιστώνω, θεωρώ, καταλαβαίνω, γνωρίζω, αισθάνομαι, νιώθω), then you add ότι + indicative mood.
(Πρόταση κρίσεως > Ειδική πρόταση)
ii) if the reported verb is: θέλω, επιθυμώ, ζητώ, διατάζω, επιτρέπω, απαγορεύω, μπορώ, οφείλω, πρέπει, χρειάζεται, συμβαίνει, then you add να + subjunctive mood.
(Πρόταση επιθυμίας > Βουλητική πρόταση)
iii) Interrogative sentence > Indirect question
iv) Clause > Clause

Grammar Exercises – Personal Pronouns

Fill in the gaps with the correct type of the personal pronoun in the weak type.

1. ............ άρεζε να παίζει κιθάρα. (αυτός)
2. Δώσε .................. ένα ποτήρι νερό! (εγώ)
3. ................. είπα να ............... στείλει μία κάρτα από την Ολλανδία. (αυτή, εγώ)
4. Η μητέρα της ........... αγόρασε μία τσάντα. (αυτή)
5. Μείνε ήσυχος! Ο Κώστας ........... μίλησε. (αυτός)
6. Θα ................ τηλεφωνήσω αύριο το πρωί. (εσύ)
7. Στείλε ................ ένα μήνυμα όταν μπορέσεις. (εγώ)
8. ............ έφερε μία εκπληκτική κούκλα. (αυτή)
9. .............. βλέπω να έρχεται θυμωμένος. (αυτός)
10. ........... συναντάω κάθε πρωί στη στάση του λεωφορείου. (αυτή)
11. Η Μαρία ............ έδειξε που είναι το σπίτι της. (εγώ)
12. ....... ρώτησα γιατί δεν ήρθε χτες στο σχολείο. (αυτή)
13. Τι .......... μαγείρεψες για μεσημεριανό; (αυτός)
14. ............ έβαλε το βιβλίο στην τσάντα. (αυτή)
15. ........... έμαθες; (αυτά – τα νέα)

Answers

1. Του άρεζε να παίζει κιθάρα.
2. Δώσε μου ένα ποτήρι νερό!
3. Της είπα να μου στείλει μία κάρτα από την Ολλανδία.
4. Η μητέρα της τής αγόρασε μία τσάντα.
5. Μείνε ήσυχος! Ο Κώστας του μίλησε.
6. Θα σου τηλεφωνήσω αύριο το πρωί.
7. Στείλε μου ένα μήνυμα όταν μπορέσεις.
8. Της έφερε μία εκπληκτική κούκλα.
9. Τον βλέπω να έρχεται θυμωμένος.
10. Την συναντάω κάθε πρωί στη στάση του λεωφορείου.
11. Η Μαρία μου έδειξε που είναι το σπίτι της.
12. Την ρώτησα γιατί δεν ήρθε χτες στο σχολείο.
13. Τι του μαγείρεψες για μεσημεριανό;
14. Της έβαλε το βιβλίο στην τσάντα.
15. Τα έμαθες;

Travel-Thessaloniki

Ζωή Καρέλλη, Το πορτοκάλι ή χρυσόμηλον

[Από την ενότητα Ημερολόγιο (1955-1973)]

Όταν μένεις βαρύθυμος:
σκέψου ένα πορτοκάλι.
Το βέβαιο, καθαρό του σχήμα,
τον πυκνό φλοιό, μα πιο πολύ
το ζωντανό του χρώμα, απερίσπαστο.
Ίσως μπορέσεις τότε να συλλογιστείς,
ίσως και να πιστέψεις
πως ο καρπός αυτός, αληθινά
είναι του ήλιου προσφορά.
Κι' όταν τ' ανοίξεις, την γεωμετρική του τάξη
θ' αντιληφθείς, χυμώδη, κρυσταλλώδη.
Θυμούμαι ένα πρωινό του φθινοπώρου
και μια μαούνα μαύρη
απ' την πολυκαιρία στα νερά∙
στο μώλο ήταν δεμένη,
με πορτοκάλια φορτωμένη χαρωπά,
ανάκατα ριγμένα, άφθονα,
φερμένα από ηλιόλουστα ακρογιάλια και νησιά.
Στον κόλπο της Θεσσαλονίκης,
η θάλασσά μας ήταν τη μέρα εκείνη,
πράσινη και σταχτιά, ακίνητη βαριά,
όμως τα πορτοκάλια μέναν νικηφόρα
και νεανικά.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Τα ποιήματα, τόμος Β' (1973)
http://www.translatum.gr/forum/index.php/topic,1559.msg109658.html#msg109658

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου,Απλά γεγονότα

Ένα πρωί άρχισε να βρέχει
Έβρεχε και στη θάλασσα
Περνούσε ένα παιδί μ' ένα μεγάλο καπέλο
Το φόρεσε ανάποδα για να μαζέψει βροχή
Περνούσε ένας κουλουρτζής έφαγε όλα τα κουλούρια
Στην άμμο ξάπλωσε μια γριά να πεθάνει
Ένας γλάρος έβγαζε κωμικές φωνές
Περνούσε ένα σκυλί σαν βρεγμένη γάτα
Ένα άλογο με γαλανά μάτια
Περνούσε ένα ακορντεόν χόρευε σαν τρελό
Ένα σύννεφο χάθηκε μέσα στα κύματα
Ένας βρεμένος δεν φοβόταν τη βροχή
Ένας τρελός περνούσε σκασμένος στα γέλια
Έβρεχε και στη στεριά και στη θάλασσα
Μ' ένα τρόπο συνηθισμένο έβρεχε
Επί δικαίων και αδίκων
Μέρες και νύχτες έβρεχε αδιάφορη η βροχή
Από τη συλλογή Σαλκίμ (2001)
http://greek-translation-wings.blogspot.com/search?updated-max=2009-09-21T13%3A16%3A00%2B03%3A00&max-results=25

Yannis Goumas, Thermaic Gulf

It’s a sort of a sunset
that one can lean a bicycle against the crimson
and turn a deaf ear to mother’s call
to supper
if one is
eight twelve sixteen
and not someone
who’s been dumped in a deep
and now quite dark
conclusion.

Yannis Goumas, Θερμαϊκός κόλπος

Ένα απ’ αυτά τα ηλιοβασιλέματα
που μπορείς ν’ ακουμπήσεις το ποδήλατό σου στον βυσσινή ορίζοντα
και να κωφεύσεις στο κάλεσμα της μητέρας
για δείπνο
αν είσαι
οχτώ, δώδεκα, δεκάξι χρονών
και όχι κάποιος
που τον πέταξαν σ’ ένα βαθύ
και τώρα πια σχεδόν σκοτεινό
σύμπέρασμα.
Μετάφραση από τον ποιητή και τον Θανάση Χατζόπουλο
Translation by the poet and Thanassis Hadjopoulos
Σάκης Σερεφάς, “Αλλόγλωσσα ποιήματα για τη Θεσσαλονίκη”, Κέδρος: Αθήνα 1997, σσ. 74-75.

Ειρήνη Νάκου, Η Θεσσαλονίκη

Ποια όμως είναι η Θεσσαλονίκη, η δεύτερη μεγάλη πόλη της Ελλάδας μετά την Αθήνα; Είναι το λιμάνι κι η μυρωδιά της θάλασσας, που ξεχύνεται πάνω απ’ το χώμα της Μακεδονικής γης. Είναι το κέντρο της πόλης με τα σύγχρονα κτίρια. Είναι οι παλιές γειτονιές κι οι συνοικισμοί. Είναι το κάστρο, οι βυζαντινές εκκλησίες, οι λεωφόροι με τα πολλά αυτοκίνητα, τα στενά δρομάκια, το πανεπιστήμιο, τα θέατρα, οι κήποι και τα πάρκα. Είναι όλα αυτά μαζί, αλλά κυρίως είναι οι άνθρωποι που δίνουν ζωή κι ατμόσφαιρα στην πόλη. Είναι οι άνθρωποι που έζησαν σε παλιότερες εποχές κι άφησαν πίσω στις γενιές τις μαρτυρίες τους. Είναι οι άνθρωποι που ζουν σήμερα στη Θεσσαλονίκη μ’ όλους τους καημούς και τις ελπίδες τους, με τις καθημερινές τους κινήσεις και με τους στοχασμούς τους. Είναι οι φωνές των παιδιών κι οι αναμνήσεις των γερόντων. Είναι όλα αυτά μαζί που φτιάχνουν την πόλη.
Επ. Ελένη Ζήκου-Βάρφη, “Διαλέγω και διαβάζω ποιήματα και πεζά για παιδιά”, ΑΠΘ- Ιν. Νεοελ. Σπ: Θεσσαλονίκη 1995, σ. 37.

Personal Pronouns - Weak Types

When the pronoun is the direct object in the sentence, then you use:
με, σε, τον/ τη (ν)/ το, μας, σας, τους/ τις (τες)/ τα.
Whereas if the pronoun is the indirect object of the sentence, then you use:
μου, σου, του/ της/ του, μας, σας, τους.

In the extract below, underline the weak types of the personal pronouns.

"Τι σας ήταν αυτή η γυναίκα;" ρώτησε κι έδειξε με το δάχτυλό της στη φωτογραφία.
"Η γιαγιά μου, γιατί; Εγώ δεν τη γνώρισα ποτέ, πέθανε νέα. Μα τι έχετε πάθει όμως;"
"Πείτε μου, τη μητέρα σας πώς τη λένε;"
"Αντωνία, γιατί;"
Άφησε τη φωτογραφία πάνω στο τραπέζι κι έχωσε το πρόσωπό της ανάμεσα στις παλάμες.
"Θεέ μου! Πώς είναι δυνατόν!" ψιθύρισε.
"Είστε λίγο μυστηριώδης, βέβαια, θα μπορούσα να πω... για την ακρίβεια δε μου έχετε καν συστηθεί".
Δεν της απάντησε.
"Θα μπορούσατε να μου πείτε το όνομά σας;" είχε αρχίσει να ενοχλείται με όλα αυτά.
"Έχετε δίκιο" είπε, η αναπνοή της είχε ακόμα σκαμπανεβάσματα.
"Το όνομά μου είναι Αγγελική, μεγάλωσα μαζί με τη μητέρα σας, για την ακρίβεια τη μεγάλωσα. Η γιαγιά σας με είχε καλύτερα κι από δικό της παιδί, η μάνα μου η συγχωρεμένη ήταν η Κασσιανή, εδώ στη φωτογραφία..."
Ισίδωρος Ζουργός, "Στη σκιά της πεταλούδας", Πατάκης: Αθήνα 2004, σ. 601.

Answers

"Τι σας ήταν αυτή η γυναίκα;" ρώτησε κι έδειξε με το δάχτυλό της στη φωτογραφία.
"Η γιαγιά μου, γιατί; Εγώ δεν τη γνώρισα ποτέ, πέθανε νέα. Μα τι έχετε πάθει όμως;"
"Πείτε μου, τη μητέρα σας πώς τη λένε;"
"Αντωνία, γιατί;"
Άφησε τη φωτογραφία πάνω στο τραπέζι κι έχωσε το πρόσωπό της ανάμεσα στις παλάμες.
"Θεέ μου! Πώς είναι δυνατόν!" ψιθύρισε.
"Είστε λίγο μυστηριώδης, βέβαια, θα μπορούσα να πω... για την ακρίβεια δε μου έχετε καν συστηθεί".
Δεν της απάντησε.
"Θα μπορούσατε να μου πείτε το όνομά σας;" είχε αρχίσει να ενοχλείται με όλα αυτά.
"Έχετε δίκιο" είπε, η αναπνοή της είχε ακόμα σκαμπανεβάσματα.
"Το όνομά μου είναι Αγγελική, μεγάλωσα μαζί με τη μητέρα σας, για την ακρίβεια τη μεγάλωσα. Η γιαγιά σας με είχε καλύτερα κι από δικό της παιδί, η μάνα μου η συγχωρεμένη ήταν η Κασσιανή, εδώ στη φωτογραφία..."
Ισίδωρος Ζουργός, "Στη σκιά της πεταλούδας", Πατάκης: Αθήνα 2004, σ. 601.

Manolis Anagnostakis -Μανόλης Αναγνωστάκης

Για πρώτη φορά θα τολμούσε ένα επικήδειο λίβελο.
Μανόλης Αναγωνστάκης, "ΥΓ.", Νεφέλη: Αθήνα 1992, σ. 13.

Επιτύμβιον

Πέθανες- κι έγινες και συ: ο καλός,
O λαμπρός άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο πατριώτης.
Tριάντα έξη στέφανα σε συνοδέψανε, τρεις λόγοι
αντιπροέδρων,
Eφτά ψηφίσματα για τις υπέροχες υπηρεσίες που
προσέφερες.
A, ρε Λαυρέντη, εγώ που μόνο τόξερα τί κάθαρμα ήσουν,
Tί κάλπικος παράς, μια ολόκληρη ζωή μέσα στο ψέμα
Kοιμού εν ειρήνη, δεν θα 'ρθώ την ησυχία σου να ταράξω.
(Eγώ, μια ολόκληρη ζωή μες στη σιωπή θα την εξαγοράσω
Πολύ ακριβά κι όχι με τίμημα το θλιβερό σου το σαρκίο.)
Kοιμού εν ειρήνη. Ως ήσουν πάντα στη ζωή: ο καλός,
O λαμπρός άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο πατριώτης.
Δε θά 'σαι ο πρώτος ούτε δα κι ο τελευταίος.
http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=218&author_id=1
http://www.snhell.gr/lections/content.asp?id=22&author_id=1&page=anthology

Epitafio

Te has muerto – y tú también,fuiste: el bueno.
El hombre brillante, el cabeza de familia,el patriota.
Treinta y seis coronas te acompañaban, tres discursos de vicepresidentes,
Siete proposiciones por los excelentes servicios que prestaste.
Ah, amigo Lorenzo, sólo yo quien sabía qué basura eras,
Qué falsa moneda, una vida entera en la mentira
Que en paz descanses, no vendré a perturbar tu calma.
(Yo una vida entera en el silencio la rescataré
A muy caro precio y el pago no sera tu triste pellejo).
Descansa en paz. Como fuiste siempre en la vida: el bueno,
El hombre brillante, el cabeza de familia, el patriota.
No serás el primero ni mucho menos el último.
M. Anagnostakis. De El Objetivo, 1970.
http://interclassica.um.es/var/plain/storage/original/application/0bc156e717db8d446c5b4d91aba2aa48.pdf
"Τι ωραία βιβλία που γράφουμε, τι ωραία τραγούδια που ψάλλουμε, τι ωραία μνημόσυνα που κλαίμε".
Μανόλης Αναγνωστάκης, "Περιθώριο '68-'69", Στιγμή: Αθήνα 1985, σ. 27.

Eternity and a day - Aggelopoulos/ Karaindrou